گروه بین‌الملل مشرق- اعلامیه کره شمالی مبنی بر آزمایش بمب هیدروژنی، چهارشنبه گذشته، اگر واقعیت داشته باشد، کیم جونگ اون را یک قدم به هدفش برای تجهیز ارتش کره شمالی به موشک‌های نابودگری که به خاک ایالات متحده برسد، نزدیک کرده است. البته چندین هفته طول می‌کشد تا بتوان مبتنی بر آزمایش‌های دقیق، صحت ادعای کره شمالی را تأیید کرد. مؤسسه امنیت هسته‌ای در کره جنوبی اعلام کرده که از فضای بالای آب‌های شرقی جزیره کره نمونه‌هایی از مواد هسته‌ای کشف شده است، با این حال برای تعیین نوع بمبی که آزمایش شده است، اندک است! البته واکنش‌های متفاوتی که این اقدام برانگیخته است، نشان می‌دهد احتمالاً شوخی نبوده است.

پیش از هر کشوری، کره جنوبی اعلام کرد فعالیت‌های تبلیغاتی‌اش را در مرز دو کشور تجدید می‌‌کند. بلندگوهای بزرگ و متعددی که در دو سوی مرزها قرار گرفته است، تبلیغات وسیعی علیه کشور مقابل منتشر می‌‌کردند اما تا آگوست سال گذشته میلادی، حدود 11 سالی بود که خاموش مانده بود. در آن زمان برای مدتی فعال شد و حالا هم مجدداً به انتشار تبلیغات علیه دولت کره شمالی می‌پردازد. حتی خبرگزاری  Yonhap در کره جنوبی مدعی شده دولت این کشور به حالت آماده‌باش در مرزها درآمده است. صدای بلندگوها دست‌‌کم تا 15 مایل می‌رسد و این یعنی بسیاری از شهرها مانند Kaesong و پایگاه‌های نظامی ارتش کره شمالی که در مرز مستقر هستند، صدا را می‌شوند. حتی قرار است بلندگوهای سیار به جزیره‌ای در نزدیکی سواحل کره شمالی برده شود. موسیقی پاپ نیز از بلندگوهای جنوبی پخش می‌شود.

حزب حاکم بر کره شمالی حالا در یک اعلامیه جدید، کره جنوبی را متهم به آتش‌افروزی کرده و تهدید نموده که این اقدام دولت کره جنوبی، «جزیره کره را به مرز جنگ نزدیک می‌کند». حدود هفت دهه است که جنگ سرد میان دو کره برقرار است اما به نظر می‌رسد با شرایط جدید، وارد فاز جدیدی شده است.

چندی پیش وقتی دو سرباز کره جنوبی بر اثر انفجار مین کشته شدند و انگشت اتهام به سوی همسایه شمالی رفت، مذاکرات دو کشور آغاز شد اما حالا به نظر می‌رسد اقدام کره شمالی بر تنش میان دو کشور بیافزاید زیرا کره جنوبی خود را حافظ منافع آمریکا در منطقه می‌داند.

واکنش دیگر از سوی آمریکا بروز کرد. جان کری به خبرنگاران گفت در مکالمه تلفنی با وانگ یی همتای چینی‌اش که کشورش بیشترین روابط سیاسی و اقتصادی را با کره شمالی دارند، خواهان پایان‌دادن به «روال گذشته در روابط تجاری» شد، چرا که اگر چه تا کنون آمریکا «احترام» سیاست چین را نگه داشته است اما آزمایش اخیر اتمی نشان‌دهنده عدم کفایت مذاکره و همکاری برای تغییر رفتار کره شمالی مطابق با نظر کشورهای غربی است.

کری اضافه کرد در اولین دیدارش از چین بعد از پذیرش مسئولیت وزارت خارجه بحث فعالیت هسته‌ای کره شمالی را مطرح کرده است اما مسئولان چینی از وی خواسته‌اند از اتخاذ سیاست‌های تقابلی در این زمینه خودداری کنند. این اقدام کری معنای روشنی دارد چرا که اگر قرار باشد به گفته برخی دیپلمات‌ها در سازمان ملل، شورای امنیت تحریم‌های جدیدی را علیه کره شمالی تصویب کند،‌ مشارکت چین برای موفقیت چنین اقدامی، حیاتی است.

جان کربی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز تأکید کرده که آمریکا از چین خواسته تا  همکاری بیشتری در مذاکرات شش جانبه (چین، آمریکا،‌کره شمالی و جنوبی،‌ ژاپن و روسیه) برای اتخاذ «سیاست مناسب» در برابر اقدامات کره شمالی از خود نشان دهد. مجلس نمایندگان آمریکا نیز احتمالاً در روزهای آتی تحریم‌های یکجانبه علیه کره شمالی را تشدید خواهد کرد. اینها همه در حالی است که جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید اظهار داشته تجزیه و تحلیل اولیه نشان می‌‌دهد ادعای کره شمالی در خصوص آزمایش موفق بمب هیدروژنی درست نبوده است.

همچنین وزیر خارجه کره جنوبی اعلام کرد که آمریکا با بکارگیری بمب‌افکن‌های B-52،‌ جنگنده‌های F-22 و زیردریایی‌های دارای سوخت هسته‌ای برای تأمین امنیت کره جنوبی موافقت کرده است. امروز همچنین یک فروند بمب‌افکن‌های B-52 بر فراز کره شمالی در ارتفاع پایین پرواز کرد. پس از آزمایش اتمی کره شمالی در سال 2013 میلادی نیز آمریکا تجهیزات بی‌سابقه‌ای را در مانور مشترک با کره جنوبی به کار گرفت و دو فروند بمب‌افکن B-2 که قادر به حمل بمب هسته‌ای است در اختیار این کشور قرار داد. آمریکا نزدیک به 30 هزار نیروی نظامی در کره جنوبی مستقر کرده است.

واکنش دیگر از سوی شورای امنیت سازمان ملل رسانه‌ای شد. این شورا آزمایش اخیر اتمی کره شمالی را نقض چهار قطعنامه گذشته این شورا دانسته و خبر داد که به زودی موضوع را مورد بررسی مجدد قرار می‌دهد. اما متخصصان پَنِل کره شمالی در سازمان ملل بر این باورند که تحریم‌های گذشته اثرگذار نبوده و فشار خاصی برای اعمال آن دیده نمی‌شود زیرا بسیاری از کشورها به ویژه در آفریقا که بازار بزرگ تسلیحات سبک کره شمالی است، به این تحریم‌ها بی‌توجه بوده‌اند.

علاوه بر آمریکا،‌ چین، فرانسه،‌ آلمان، هند و انگلیس همگی موضعی منفی نسبت به آزمایش کره شمالی اتخاذ کردند. کیم کی نام، دبیر حزب کارگران کره شمالی روز جمعه در شبکه تلویزیونی ظاهر شد و گفت رقبای پیونگ یانگ به آزمایش موفق بمب هیدروژنی «رشک» می‌ورزند. حتی اگر این حرف درست نباشد جای یک پرسش باقی است:‌ جدا از اینکه فعالیت هسته‌ای نظامی به نفع بشر هست یا نه،‌ در حالی که این کشورها روی هم حدود 1500 کلاهک هسته ای دارند،‌ چگونه به خود حق می‌دهند در برابر دیدگان جهانی ظاهر شوند و کشور دیگری را به دلیل فعالیت‌های هسته‌ای محکوم کنند؟

آمریکا به بهانه دشمنی شوروی و شوروی به بهانه دشمنی آمریکا تحقیقات نظامی در فیزیک هسته‌‌ای را پی گرفتند. هند به بهانه دشمنی پاکستان و پاکستان به بهانه دشمنی هند. کشورهای اروپایی برای حفظ استقلال نسبی از دو بلوک شرق و غرب و چین نیز برای استقلال از شوروی. حالا با این استدلال چه اشکالی دارد کره شمالی نیز به دلیل دشمنی کره جنوبی و حفظ استقلال خود در شرایطی که جنگ 1950-1953 میان دو کره با یک آتش‌بس و نه توافق صلح به پایان رسیده است و علاوه بر آن دول غربی به تغییر رژیم سیاسی آن تمایل دارند، تحقیقات هسته‌ای نظامی را ادامه دهد؟!

این پرسشی است که خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس مطرح می‌‌کند و از زبان راهول بِدی کارشناس هندی مسائل نظامی پاسخ احتمالی به آن می‌دهد:‌ اگر آمریکا رفتاری دو گانه با هندو کره شمالی در زمینه سلاح اتمی دارد، از این جهت است که هند به دلیل اهمیت استراتژیک، گزینه مناسبی برای آمریکا جهت تعدیل دستاوردهای هسته‌ای و غیرهسته‌ای چین، رقیب ایالات متحده است.

شاید به دلیل همین پرسش‌ها است که مردم در پیونگ‌یانگ،‌ در میدان کیم ایل سونگ جمع شدند و همزمان با تولد رهبر کره شمالی، موفقیت جدید هسته‌ای را جشن گرفتند. در این جشن، گروه‌هایی نیز به آتش‌بازی و رقص پرداختند. پاک پونگ جو نخست‌وزیر کره شمالی در این تجمع سخنرانی کرد و گفت: «این رخداد در تاریخ به عنوان یک موفقیت بزرگ هسته‌ای ثبت شد و اکنون جمهوری دموکراتیک خلق کره مفتخر است که در میان دولت‌های صاحب بمب هیدروژنی قرار گرفته است. اکنون کره‌ای‌ها می‌توانند مقاومت یک ملت مقتدر را با به دست‌آوردن بالاترین بازدارندگی هسته‌ای به نمایش گذارند».

به نظر می‌رسد دولت کره شمالی یک نیروی کوچک اما فوق ماهر و دارای سلاح هسته‌‌ای را به ارتش گسترده با تسلیحات متنوع ترجیح می‌دهد زیرا رقابت در تسلیحات غیرهسته‌‌ای با قدرت‌های غربی برای کره،‌ هزینه‌ساز‌تر و در عین حال موفقیت در آن دشوارتر است. چرا که برعکس برخی قدرت‌های غربی از فشار افکار عمومی جهانی در اثر استفاده از آن نمی‌هراسد. سیاست کره شمالی اثر خود را گذاشته است زیرا به نظر مهدی محمدی اگر ادعای کره صحت داشته باشد:

«مهم‌ترین نتیجه راهبردی تسلط بر این فناوری این است که کره آنچه را اصطلاحاً قدرت نابودی یک‌باره دشمنان خود و همچنین تخریب در ابعاد جهانی خوانده می‌شود به دست آورده است. این مسئله به‌طور طبیعی کشورهای شرق آسیا به‌ویژه ژاپن و کره جنوبی را نگران خواهد کرد و در حداقلی‌ترین حالت، به تشدید درخواست‌های آنها برای دریافت سلاح‌های جدید از آمریکا و همچنین تغییر شکل پیمان‌های دفاعی در آن منطقه خواهد انجامید... بزرگترین چیزی که از این به بعد آمریکایی‌ها باید نگران آن باشند، احتمال صادرات این نوع سلاح از سوی کره به دیگر بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است».


مذاکرات هسته‌ای دول غربی با ایران ظاهراً موفق بوده است اما کره شمالی بیشتر به تجربیاتی چون مذاکرات با عراق و لیبی توجه می‌کند که به ضرر این دو دولت تمام شد. نشریه رودونگ سیمون در کره شمالی پیشنهاد داده است «تنها زمانی که یک معاهده صلح میان جمهوری دموکراتیک خلق کره و آمریکا نهایی شود، می‌توان به برقراری آرامش در جزیره کره امیدوار شد».

چرا آمریکا با وجود ادعاهایش مبنی بر تلاش برای تضعیف کره شمالی، نه در پی پیمان صلح است و نه پیگیر اعمال واقعی تحریم‌ها؟ شاید وجود یک کره شمالی با شرایط کنونی، اهرم خوبی برای تشویق کشورهای همسایه‌اش به خرید سلاح از بین جنگ و همچنین اقناع افکار عمومی غرب به لزوم حفظ و توسعه سلاح‌های هسته‌ای توسط دولت‌هایشان باشد.



منابع: